Chiengi (thuộc địa của Đế quốc Anh, thuộc Zambia)

Chiengi or Chienge, trong lịch sử đã từng là thuộc địa của Đế Quốc Anh, còn ngày nay thì là một khu dân cư ở tỉnh Luapula của Zambia, và là trụ sở chính của quận Chiengi . Chiengi nằm ở phía Đông Bắc của hồ Mweru, dưới những con đồi cây cối rậm rạp, chia hồ từ Lake Mweru Wantipa, và nhìn ra một dambo (đầm lầy đồng bằng) trải dài về phía Bắc tính từ hồ, nơi mà con lạch Chiengi (nguồn gốc của cái tên) chảy xuống từ những ngọn đồi.

Lịch sử tiền thuộc địa

Chiengi và các khu vực nằm về phía Bắc của nơi này đã bị tàn phá bởi sự buôn bán và buôn bán ngà voi trong thế kỉ 18. Rất nhiều người buôn nô lệ Arab và Swahili như Tippu Tib hoạt động ở khu vực phía Bắc, cuối hồ Mweru, xung quanh hồ Mweru Wantipa và qua cả đến hồ Tanganyika.

Lịch sử thuộc địa

Chiengi boma được thiết lập trong sự chạy đua giữa Nhà nước tự do Congo của Vua (Bỉ)  Leopold II và British South Africa Company (BSAC) (có thể coi như một mô hình nhà nước) của Cecil Rhodes để chiếm lấy Katanga từ vua Msiri, in 1890-91. BSAC đã cử Alfred Sharpe từ văn phòng Ủy viên của Anh tại Zomba, Nyasaland vào năm 1890 để có được một hiệp ước từ Msiri nhưng ông đã thất bại. Trên đường quay trở lại Nyasaland vào đầu năm 1891, ông đã đi qua con lạch Chiengi rivulet, Tộc trưởng Puta Chipalabwe, người đứng đầu tộc người Bwile (1879-1909). Người Bwile , cách 5km về phía nam, đã đồng ý với hiệp ước. Bởi vậy, Sharpe đã quyết định thiết lập boma ở đây để giữ được phía Đông lãnh thổ của Mweru cho BSAC. Đây cũng được coi như là hành động để tạo bước đệm cho một hiệp ước rời khỏi Msiri. Ông đã để cận vế thứ hai của mình là Captain Crayshaw và một vài quân lính châu Phi ở lại đây để xây dựng  và tạo dựng cơ sở cho boma.

Tuy nhiên, Leopold đã điều tướng Stairs  chỉ huy một cuộc chinh phạt để chiếm lấy Katanga. Cuộc viễn chinh đã thành công vào tháng 12/1891 sau khi giết được vua Msiri. Trên đường trở lại bờ biển phía Đông của châu Phi, tướng Stairs đã đi qua khu vực gần Chiengi và trao đổi thông tin với Crayshaw về vị trí phần biên giới phân chia lãnh thổ CFS và BSAC giưa hồ Mweru và hồ Tanganyika.

Chiengi Boma có lẽ là trạm thuộc địa đầu tiên trong số những nơi được gọi là North-Eastern Rhodesia (nó vẫn được coi là một phần của ‘Zambezia‘ tại thời điểm đó), và là một trong những đồn tiền tuyến (trạm quân sự) xa nhất của Đế quốc Anh, một trạm độc lập có nhiều hơn 1 sĩ quan thuộc địa. Trong 1 vài năm, the boma được chuyển đến sông Kalungwishi River, và trong suốt giai đoạn đó, các thế lực thuộc địa của Bỉ ở Pweto, ngay bên kia biên giới ở DR Congo, đã kiểm soát khu vực phía Bắc cuối hồ, bao gồm cực tây của quận Chiengi, cũng được gọi là đất nội phận phía tây Lunchinda của sông Lunchinda . Người Anh sau đó đã tái lập lại the boma tại Chiengi nhưng kết quả cuối cùng là sự kiểm soát của Bỉ ở vùng đất nội phận Lunchinda đã dẫn tới việc nhượng lại vùng đất cho DR Congo của Zambia .

Chiengi Boma cuối cùng khép lại vào năm 1933 và được thay thế bởi Kawambwa , sau đó là Nchelenge bomas.

Ngoài việc câu cá trong hồ, nguồn buôn bán chính trong thời kì thuộc địa của Chiengi là muối, được lắng lại trong những đầm lầy bởi những dòng chảy ra ngoài những ngọn đồi, và đây đã từng là một sự giao thương phát triển mạnh mẽ.

Leave a comment